Etiquetas
Fisioterapeuta bazara, haztapena askotan erabiliko duzun tresna da. Haztapenak informazio asko ematen digu eta diagnostikoak egiten laguntzen digu. Uste det nahasteko arrisku gutxi dudala, haztapena gure diagnostikoak egiteko tresna erabilienetakoa (erabiliena, agian?) dela esaten dudanean. Ikutzea gustatzen zaigu, horrela nabaritzen bait ditugu pazientearen lesio, tentsio eta arazoak.
Baina askotan ez dugu kontutan hartzen «diagnostiko» hau, gurea eta momentu horretan eman dugun diagnostiko bat besterik ez dela. Ez dugu kontutan hartzen, diagnostikoak fidagarriak izan behar direla, horrek ez digu asko axola paziente bat aurrean daukagunean. «Nik nabaritu det» eta horrekin nahikoa izaten dugu.
Diagnostiko bat emateko garaian erabiltzen ditugun frogen balioa ebaluatzeko hainbat tresna dauzkagu. Adibidez: segurtasuna, baliotasuna (espezifizitatea eta sentsibilitatea) eta fidagarritasuna. Gaurkoan azkeneko honi helduko diot eztabaida polit baten hasiera izan baitaiteke.
Baina zer da test baten fidagarritasuna?
Test baten fidagarritasunaz hitz egiten dugunean, lortu ditugun emaitza horiek berriro errepikatzeko aukeraz ari gara hitz egiten. Hau da, paziente horri diagnostiko hori berbera emateko aukeraz. Horrela, fidagarritasuna bitan banatu genezake:
- Intra-ebaluatzailea: Hau da, fisioterapeuta berdinak diagnostiko hori paziente horrekin berriro errepikatzeko duen aukera.
- Inter- ebaluatzailea: 2 fisioterapeuta desberdinek paziente bati diagnostiko berdina emateko duten aukera.
Gera gaitezen hemen momentu bat eta hausnarketa bat egitera animatzen zaituztet.
Benetan uste duzue haztapenaren bitartez fidagarriak diren diagnostikoak egin daitezkeela?
Hau da, nik paziente horrekin aurkitu dudan hori berriro aurkitzeko gai naizela?
Are gehiago, nik haztapenaren bitartez aurkitu dudan hori beste fisioterapeuta batek aurkitu dezakeela?
Fisteus 
Nire ustes, diagnostiko fidagarri batera heltzeko, lehenik eta behin beste gauza asko EZ direla ziurtatu behar dugu, ta hori da gure «fisioterapeiten» arazoa.
dena den, haztapen hori ondo eginez gero, fidagarria izan beharko litzateke. Ta paziente horrekin, gauza bera aurkitzen ez badugu… jai daukagu beste batek topatzea nahi badugu…
diagnostiko diferentzial gehiago ikasi beharko genuke.
Kaixo Miren,
Mila esker parte hartzeagatik eta ongi etorri!
Zurekin ados nago ebaluaketa egiterakoan hainbat gauza gezurtatu behar direla lehenago, batez ere, gaixotasun larri baten aurrean egon bait gaitezke. Honi buruz hitz egin dugu blogean… Baina bai, zurekin bat.
Nere helburua, haztapenak dituen zailtasunei buruz hausnartzea zen. Komentatzen duzu ondo eginez gero, fidagarria izan beharko zela. Nik ordea ez dut hain argi ikusten.
Adibide bat: Demagun orno baten mugimendua ebaluatzerakoan, bere endfeel-a aztertu nahi dugula. Benetan uste duzu ondo eginez gero, indar berbera, hau da newton berdinak, erabiliko zenituzkeela mugikortasun bukaera non dagoen jakiteko?
Ondo izan!
Xa1.
Kaixo Xabat,
lehenik eta behin zoriontzea egin duzun sarreragatik, beste behin ere eztabaida eta denok pixkat ikasi daigun gaiak atereaz.
Gaixotasun larriak alde batera utzita (bandera gorriak, horiak, etab.) Arrazoia daukazu haztapenenaren zailtasunari buruz hitzegiten dugunean, fidagarria den edo ez jakitea. Zuk ondo dakizu Osteopatia, hortan asko oinarritzen dela, eta egia da zaila dela hainbat fisioterapeuta edo osteopatengana joatea eta diagnostiko berdina lortzea, baina haztapena ez da diagnostikatzeko dugun tresna bakarra.
Haztapena berez (isolaturik) niri bakarrik non nagoen kokatua informazioa ematen dit, hau da, zein egituraren gainean edo zein egitura ikutzen nagoen informazioa ematen dit.
Beste alde batetik, zaila da orno baten mugimendua ebaluatzerakoan, endfeel-a aztertu behar ez gero, indar berdina egitea zaila da, baina posible da, eta ez da zaila mugimendu zailago bat aurkitzen dugula alde batean bestean baino (honek ez du esan nahi froga honekin soilik lesiorik dagonik) baina esan dezakegu alde batean zailtua dagoela mugimendua (oraindik ez dakigu zergatik). Maitlandek ornoaren mugimendu txiki hauei mugimendu accesorioak deitzen dizkio, osotasunean begiratu ez gero, begiratu beharko genuke mugimendu fisiologikoak (adibidez zerbikaletako errotazio mugimendu osoa bi aldetara berdin egiten duen).
Hau dena kontutan hartuta eta pazienteak mina non duen jakinda, orduan «agian» diagnostiko /hipotesi batetara heldu gaitezke.
Baina nire ustez, haztapena isolaturik hartua, kokapenaren informazioa bakarrik ematen digu bai lotailu, nerbio, muskulu,…etab. gainean gaudela.
Loitzun
Kaixo denei,
Gai polita eta polemikoa aukeratu dozu gaurkoan, Xabat. Gainera fisioterapeutontzat bereziki garrantzitsua dena, gure eskuei ematen diegun garrantzia dela eta. Nik, egia esan, ez dut uste haztapenak askorako balio digunik… Loitzunek dioen bezala agian minaren edo lesioaren kokapena zehazteko balioko digu baina gero eta gutxiago sinisten dot mugimendu baten «kalitatea» edo «kantitatea» ebaluatzeko balio digunik. Aurretik ditugun ideiek edo aurreiritziek eskuekin nabaritzen duguna baldintzatzen dutela uste dot.
Aupa Iker,
zuk gero eta gutxiago sinisten duzula mugimendu baten kalitatea edo kantitatea haztapenarekin ebaluatzeko balio duenik. Dena aurreritziek eramaten gaituela zer aurkitu nahi dugun baldintzatzen gaituela.
Egia da, askotan baldintzatuta gaudela gure burua esperientziaren bitartez eta ikasitako hainbat habileziaren bitartez «mapa» antzeko batzuk eratzen ditu eta «ikusten» dugu, guk dakigunaren barruan interesa duguna ein handi batean.
Guzti honetan zurekin bat nator, baina mugimendu haundietan, fisiologikoak alegia, hor ez dago haztapenaren erabilpena ez eta gure buruaren aurreritzirik, edo gehiago edo gutxiago baina normalean ondo ikusi daiteke froga (beti kantitateari begira).
Kalitateari begira, hor eztabaida luzea izan daiteke, baina restrikzio bat edo orno baten mugimendua (adibidez Z1arenapofisi transbersoaren traslazioa buruaren FLa egiten duzunean) antzeman daiteke, nire ustez.
Kaixo Loitzun,
Zurekin ados nago mugimendu handietan fidagarritasuna handiagoa dela eta nik be uste dot kalitatea neurtzeko orduan badaudela fidagarriagoak diren frogak (aipatzen dozun Z1entzako froga adibidez). Beti ere, haztapena arrazonamendu klinikoko iragazkia igaro behar duen beste datu bat besterik ez dela kontutan hartuta.
Nik ordea, haztapen zorrotzago bati buruz ari garenean (orno dortsaletako hipomobilitate bat antzematean adibidez) gure haztapenak garrantzia galtzen duela.
Gauza askotan zuekin ados. Goazen guztiz argi ikusten ez ditudan gai horiengana.
Loi, Indar berdina egitea posible dela diozu. Zaila baina lortu daitekeen zeozer. Nere ikuspuntutik agian lortu daiteke entrenamendu asko eta esperientziarekin fidagarritasun intra dexente batetara iristea. Baina ez dut batere argi ikusten zuk eta nik (fidagarritasun inter) egingo dugun indarra berdina izango den. Nahiz eta esperientzia asko izan. Nahiko zaila iruditzen zait, biek paziente bat hartuz gero endfeel berdina eta indar berdinarekin nabaritzea. Zure G III PA mobilizazio bat ornoetan ez da nere iguala izango. Zentzu honetan ikerketa bat baina gehiago egin da. Begira hau: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0268003397000235
Teorian «adituak» ziren. Ez dakit zerk markatzen duen bat aditua den edo ez (guru hauek…), baina ez ziren akordio batetara iritsi eta fidagarritasun eskasa zutela ikusi zen.
Neurtzeko tresnak (kasu honetan eskuak) fidagarriak ez direnean, emaitzak ere (kasu honetan diagnostikoak) ez dira fidagarriak izaten. Eta ondorioz, diagnostikoa ez bada fidagarria, tratamentua ere… Neurtzeko tresna desberdinak erabiltzen baditugu, bakoitzak nahi duena ari gara erabakitzen. Zuretzat hipomobilitate bat dena agian ez da neretzako… Ez baitugu berdin neurtzen. Zuretzat puntu gako bat ez dena, neretzat izan liteke… eta abar luze bat. Bukaeran, eskuekin diagnostikoak egitera ausartzen diren metodo guztietan erabili genezake.
Zailtasun hau utzi nahi nuen begibistan sarrerarekin.
Esaten duzuen bezela, honek gauza bat adierazten digu: Haztapena soilik ez dela nahikoa, hipotesi edo diagnostiko batetara ailegatzeko eta informazio gehiago bildu beharrean gaudela. Arrazonamendu klinikoa ezinbestekoa dela, aurreiritzien jokuan ez erortzeko.
Besarkada bat!
Iepa Xabat,
Zurekin ados arrazonamendu klinikoaren garrantziarekin eta haztapenaren fidagarritasuna kolokan jartzearekin. Hala ere, askotan kontsultan diagnostikorako tresna baliogarri gehiegi ez ditugula somatzen dot eta galdera hau etortzen zait burura: Ez al gaude (fisioterapeuta bezela) ziurgabetasun horrekin lan egitera kondenatuta?
Lorategitza ikasten hastea pentsatzen nabil 😉
Besarkada bat!!
Batzutan nik ere sentitu izan dut hori… Hala ere ez dut uste tresna baliagarri eta fidagarriak ez ditugunik. Ados zurekin iraultza bat eman dela eta orain arte balio zuten test eta frogen baliotasuna, uste genuena baina mugatuago dela. Baina bueno, ikerketa politak egiten ari dira zentzu honetan eta geroz eta tresna diagnostiko hobeak ditugu.
Erreferenteak diren autoreak hartzen baditugu, informazio baliogarri eta fidagarria egon badagoela esaten digute. Uste duguna baina gutxiago, hori ere egia da. Ziurgabetasun horri aurre egiteko, oso gomendagarriak iruditzen zaizkit Hegedus, Chad Cook, Joshua Cleland eta beraien taldeen ikerlanak. Ebidentzian oinarritutako pare bat liburu dituzte egile hauek (oso gomendagarriak), agian kondena horri aurre egiteko balio dizute. 😉
Aupa Xabat,
zurekin ados nago, eskuen fiidegarritasuna ez da era batekoa.
Komentatzen duzuna PA III gradua, uste dut «inoiz» ez dela berdina izango zurea eta nirea, baina nik ez dut diagnostikatzeko erabiltzen. Nik mugimendu zailtasunak antzematen egiten dut balorazioa, Baina bizkar baten gainean PA berdin bat egin ez gero, bai antzeman dezakezu non den zailagoa mugimendua.
Osteopatiako ikasketak egin ondoren, zoratu nintzen orno baten hipomobilitatea bilatzen, oso zaila (niretzeko ezinezkoa) da antzematea orno bakar bat flexio lateral txiki batzuekin jakitea non dagoen blokeatua (zonalde torazikoan adibidez). PA bedina (pertsona bakoitza bere indarrean) zonalde ezberdin bakoitzean, bai heldu daitezke zonalde berdinean mugimendu falta bat dagoela esatera, edo ez?
Iker, beste alde batetik, zure azken iruzkina irakurri ondoren, uste dut badagola jendea zuk bezela ziurgabetasun horren kontra Ekografoa erosten, Ni ez nago oraingoz horren alde (ez diot hemetik urte batzuetara erosiko ez dudanik) baina beste alde batetik ez duzu uste, gure lanbidea makinaz betetzen ari garela???
Besarkada bat bakoitzarentzako 😉
Hori da, horri buruz ari naiz, Loi. Kritikatzen dudana eta sarreran ipurdi bistan utzi nahi nuena, hori da zehazki. Haztapenak bakarrik ez du ezer diagnostikatzeko balio. Biok ezagutzen ditugu prestakuntza bat baina gehiago non eskuen haztapena SOILIK erabiliz, egiten diren diagnostikoak. Ez det uste izenak esatea beharrezkoa denik…
Nik, onartu beharra daukat behin baina gehiagotan haztapena soilik erabili izan dudala hipotesia sortzeko eta gero tratamentuari ekin. Askotan egin dut, eta paziente askok nere orratzen ondorioak jasan dituzte arrazoi honengatik! Esperientzia hartzen zoazen heinean, kale zertan egin duzun ikusten hasten zara eta akats horiek berriro ez errepikatzen.
Ziurgabetasunari kondenatuta? Bueno, batzuk esperantzara kondenatuta gaudela pentsatzen dugu. 😉
Puf, ekografoaren eta makinen istoriak beste sarrera bat egiteko ematen du. Ea zein animatzen den eztabaida irekitzera! jaja!
Ondo izan!
Beno, beno… bagaude adostasun maila nahiko handi batera ailegatzen: argi daukagu gure diagnostikoa ezin dela soilik haztapenean oinarritu eta mugimendu batzuk antzemateko gai garen bitartean beste batzuk era fidagarri baten ebaluatzea zaila dela pentsatzen dugu.
Ekografoak zalantzaren bat argituko liguke baina ez dakit beste egoeretan gauzak errazteko gai izango litzateken. Adibidez, ornoen mugikortasun mailarekin oraindik zalantzak edukiko genituzke. Hala ere, lesio muskularrei buruzko informazio zehatza lortzeko nire ustez oso baligarria da eta nik ere behin baino gehiagotan ekografo bat erostea pentsatu dodala aitortu behar dot.
Bestalde, trigger point-ei buruz zer uste dozue? Puntzioa egiteko puntu zehatza non kokatzen den jakiteko haztapena fidagarria al da? Eta giltzadura sakroiliakoaren mugikortasuna eskuekin neurtzeko gai al gara? Eta psoas-a benetan ikutzen dogula uste dozue ala inguruko ehunetan galtzen gara?
Ondo ibili!!
Iker, Iker, Iker,….ez liatu gauza!!!baina galdera hoien erantzun propio emango dut!!! Nik trigger point-ei buruz, egia da zerbait nabaritu dezakezula baina egia da ere bai puntuak beti ez direla pertsona guztietan leku berdinean aldaketa txikiak egon ohi dira, ez dira finkoak, niretzako garrantzitsuena dela mina non ematen duten jakitea eta horren arabera bilatu.
Sakroiliakoaren kasuan, nire galdera da zertarako jakin nahi duzu mugikortasun exaktoa???zerbait esaten dizu horrek. Sahrmann «amona agurgarriak» galdera honi kurtso batean erantzun hau eman zion «uste al duzu burmuinak mugimendu txiki hortan denbora galtzen duenik?»
Zertarako nahi duzu psoas-a ikutu???
Erantzun guzti hauek maitasunez ematen dizkizut Iker!!!
Besarkada bat!!!!
Oso onak erantzunak Loitzun!! Egia esan, galderei propio erantzutea baino, ziria sartzea eta polemika pixka bat sortzea zen nire helburua ;-p
Zurekin ados nago erantzun guztietan baina nire ustez erantzunik onena psoas-aren ingurukoa da, jajajaja.
Besarkada bat bueltan zuretzako!!
Ez daiguzen gogorregi auto-zigortu gure bizkar gaixuak, mutillak! Fisiuak ez gara haztapena besain teknika ez-fidagarrixak diagnostikorako erabiltzen dogun osagille bakarrak…
Egixa da, halan be, biharbada gure lanbidian neurri OBJEKTIBUEN gabezia haundixagua dakagula, beste diziplinetan baiño.
Nik, osteopatiako «tesisa» definitiboki abandonau nebanian, horretarako espreski erosittako algometro eta JAMAR-a saltzekotan egon nintzan; baiña gero, bi bidar pentsau, eta iritziz aldatu neban. Nere esploraziñuak objetibatzeko erremintta politta dira, eta asko erabiltzen dittudaz, NDI eta Oswestry testekin batera.
Hau da: haztapena ondo dago, beste gauzarik ez dakagun artian. Baiña erremintta hobiak aurkitu ahala… hárek erabilli!
Osasuna!
Kaixo Oier,
Bai, zure iritziarekin bat nator: ez gara teknika ez-fidagarriak erabiltzen ditugun osagile bakarrak, baina gutxienez errealitatea zein den argi esatea mesedegarria dela uste dot. Hau da, ikuspuntu autokritiko batetik abiatu eta gure mugak aitortzeak apaltasunez jokatzera eramango gaituela uste dot, eta pazientearekin garbiago jokatzera. Hori bai, egia da ez ditugula horretarako gure bizkarrak zigortu behar.
Erabiltzen dituzun tresna hoiek diagnostiko objetiboago batera heltzen laguntzen dizutelakoan nago eta zure diagnostikoa haztapenean soilik ez oinarritzera. Gaur egungo aurrerapen teknologikoek gailu elektronikoak denen eskura egotea ahalbidetzen dutenez, nire ustez berehalako etorkizunean mobilak eta ordenagailuen kamarak erabiliko ditugu diagnostiko zehatzagoak egiteko. Gaur egun badaude hauen erabileraren fidagarritasunari buruzko ikerketak http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24844445
Besarkada bat danontzat!!
Aupa neska-mutilak!!
Sarrera interesgarria haztapenarena.
Hasteko euskaraz hitz berri bat ikasi dudala onartu behar dut, gainera ez lehena blog honetan 😉
Nik haztapenari ematen diodan balioa oso erlatiboa da eta paziente bakoitzaren araberakoa. Orokorrean mugimendu akzesorioei ez diet fidagarritasun handirik ematen, neronek ziurtatu izan dudalako fidagarritasun intra-ebaluatzaile eskasa duela nire kasuan, beraz hipotesiaren osagaien artean oso balio baxua dauka. Beste batzuetan haztapenarekin aurkitzen dut hipotesiaren osagairik nabarmenena eta horri eustea besterik ez zait geratzen pazientearen tratamenduari ekin nahi badiot. Haztapena, hipotesia egiterako garaian, osagai bat besterik ez da, eta fidagarria izan daiteke edo ez, baina garrantzitsua da haztapenean antzeman dugun hori gainerako azterketarekin (subjetibo + objetibo) bat etortzea. Do the features fit, aurkikuntzek enkajatu behar dutela alegia.
Baina demagun haztapenarekin atentzioa deitzen digun zerbait aurkitzen dugula, “zeinu konparagarri” bat alegia. Lehenik eta behin nola jakin bere fidagarritasuna? Eta, fidagarria bada, nola jakin aurkitu dugun horrek erlazio bat daukala pazientea kontsultara ekarri arazi duenarekin? Zenbat tratamendu agresibo egin ditugu haztapenean oinarrituta eta pazienteek ez dute hobetu? Garrantzitsua iruditzen zait argi edukitzea haztapenaren fidagarritasuna erlatiboa dela. Bakarrik edo nagusiki aztapenean oinarrituriko hipotesi batetara iristeak tratamendu teknika ez agresiboak erabilktzera behartzen gaitu. Ezin diogu pazienteari min egin, onuraren izenean bada ere, gure hipotesia osagai ez fidagarri batean oinarritu badugu.
Esan duzuen bezala haztapenaren fidagarritasun honen hausnarketak formakuntzaren oinarrietara joateko ateak irekitzen ditu ere. Zenbat formakuntzek saltzen dituzte haztapenean bakarrik oinarrituriko teknikak? Gai korapilatsua, liskar ugari sortu oi dituena. Formakuntzan mitoak apurtzeko garai dela deritzot.
Horregatik da hain garrantzitsua oinarrizko gai hauei buruz hitzegitea. Gure formakuntzak eta gure pazienteek eskertuko dutelako, guk geuk eta fisioterapiak azken finean.
Oso ados idatzitakoarekin Xabi.
Honako galdera hau oso interesgarria iruditzen zait: «nola jakin aurkitu dugun horrek erlazio bat daukala pazientea kontsultara ekarri arazi duenarekin?» eta zeinu konparagarriei buruz ere hitz egiten duzu. Nere iritzia: askotan ezin dugu jakin. Sarritan gertatu zait norbait tratatu ondoren eta bere zeinu konparagarriak berriro ebaluatzerakoan aldaketa nabarmenak ematen direla ikustean, «asmatu» duzula pentsatzea. Baina, zas! Bi egunetara paziente horrek berriro deitzen dizu sintoma berdinekin jarraitzen duela esanez. Gaur bertan pasa zait, adibidez.
Honi buruzko sarrera bat interesgarria izango litzake iritzi desberdinak irakurtzeko. Proposamen txiki bat; ausartuko zinake sarrera batekin? Nahi izanez gero ateak zabal zabalik dituzu… 😉
Ondo izan!
Ea ba, saiatuko naiz. Denbora pixka bat eman, hori bai.
Pingback: EKOfisioterapia | Fisteus